Felsefe nedir, Filozof kimdir?
Filozof; Yunanca Philosophia (Phila “Sevgi” ve sophiya “Bilgelik”
sözcüðünden türemiþ ve dilimize yerleþmiþ bir sözcüktür. Bu etimolojik açýklamayý yaptýktan sonra; Filozof’u “bilgi sevgisi” anlamýnda açýklayabiliriz.
Bilgiye ulaþma, ulaþýlan bilginin içinde bilinmeyenin de birlikte var olduðunu bilen kiþiler sürekli araþtýrma ve sorgulama yöntemiyle yeni bilgilere ulaþmaya çalýþýrlar. Yeni bilgiler edinen kiþiler gerçekten de her yeni tanýmlanan yada bilinen þeylerden; anýnda yeni bilgilerin yada bilinmeyenlerin doðduðunu yada doðacaðýný görmüþler ve bu anlamada bilginin sonsuz olduðunu bilirler. Ýþte bu yeni bilgiyi ulaþan ve bunun içinde bilinmeyenleri bilmeye yönelik eylemde bulunan kiþilere Filozof denir. Filozof þeylerin yapýsýný araþtýrýr. Doðada oluþan gelmiþ yada oluþmaya devam eden olgu ve olaylarýn nedenselliklerini bulmaya çalýþan kiþilerdir.
Evren nedir? Nasýl oluþtu? Ýnsan nasýl var oldu? Ýnsanla evren ve diðer varlýklar arasýnda ne gibi bir baðýntý vardýr? Yaþamýn amacý nedir? Var olanlar arasýnda bu kadar farklýlýklarý doðuran nedir? Doðada oluþlar, olaylar ve olgular nasýl oluþmaktadýr? Evrende bir denge var mýdýr? Varsa bu dengeyi hangi yasalar saðlamaktadýr? Doðum nedir? Ölüm Nedir? Evrenin bir baþlangýcý ve sonu var mýdýr? Güzel ve çirkin ne anlama gelmektedir. Evren yaratýlmýþ mýdýr? Yaratan kim? Yaratýlan nedir? Tin nedir? Madde nedir? Gerçek olan nedir? Temel olan Nedir?... Bu gibi tüm dirimsel ve tinsel kavramlarý sorgulayan ve bilinmeyenleri bilinir kýlmaya çalýþan insanlar Filozofturlar.
Filozofun ulaþtýðý bilgileri sistemli bir þekilde ortaya koymasýna ise Felsefe denir.
Felsefe sonsuz bilgiyi araþtýrma; bilinmeyeni bilmeye yönelik bir eylemdir. Biz hangi bilgiye ulaþýrsak ulaþalým, o bilinenin içinde, bilinmeyen de kendini var eder. Dolayýsýyla bilginin temeline, sonuna ulaþýlamaz.
Diðer bir anlamda Felsefe; varlýðýn (doðanýn ve toplumun) ve insanoðlu düþüncesinin, bilme sürecinin genel yasalarýnýn bilimidir. (Felsefe Sözlüðü; Aziz Çalýþlar).
Bu tanýmlamalardan da anlaþýlacaðý gibi Felsefe varlýðý, evreni, insaný, toplumu anlama bilincidir.
Doða olaylarýnýn muhteþemliði ve gizemliliði karþýsýnda hep þaþkýn konumda bulunan ilk insan olup- bitenler karþýsýnda þaþkýn, çekingen ve korkuya kapýlmýþlar ve uzun süre bu olaylarý izlemiþlerdir. Daha sonra bu olaylarla kurulan nedensellikler sonucunda geliþen yetisi ve bilgisi sayesinde zamanla kendisini koruma moduna geçmiþtir. Bu geçiþ aþamasýnda insan alet yapmaya baþlayýnca, doðayý kullanmayý öðrenmeyi baþarýnca artýk onu izlemeyi, ondan korkmayý deðil; ondan yararlanmayý, onu üretmeyi, ondan kendi çýkarýna göre yaratýmlar da bulunmayý bulmuþ ve doðayý deðiþtirmeyi baþarabilmiþtir. Bugünün bilimsel- teknik geliþimini bu düþünen, sorgulayan, araþtýran ve edindiði bilgiler ve birikimler sonucunda doðayý kendi amacýna uygun olarak dönüþtüren insanlarýn çabalarý ve çalýþmalarýna borçluyuz.
Doða olaylarý karþýsýnda þaþýran ve ondan korktuðu için o olaylara tapýnan insan zamanla o olaylarý anlamaya o olaylar arasýnda ki baðýntýlarý kurmaya yönelmiþ ve doðada ki olaylarýn yasalarýný çözümlemeye çalýþmýþtýr. Bugün “Doða Yasalarý” dediðimiz bir çok yasa bu araþtýrmalarýn sonucunda bulunmuþtur. Dünyada var olan tüm insanlarýn çoðunluðu soru sormadan olayý kabullenip var olaný bir yaþama biçimi haline getirmelerine karþýn; küçükte olsa birkaç insanýn yada küçük bir gurubun soru sormasýyla baþlayan felsefe bugün ulaþtýðýmýz bilimsel ve çaðdaþ dünyanýn yaratýcýlarý olmuþlardýr.
Bu anlamda evren, doða ve insan konusunda ilk soru soran kiþi ilk Filozof olarak deðerlendirilmektedir. Genel kabule göre Felsefi anlamda ilk soru soran Filozof Milet’li (Ülkemizin Ege bölgesinde Aydýn ilimize baðlý bir bölge) Thales’tir. Thales bir Anadolu Filozofudur. Milet ve Efes, Anadolu’nun antik (Ýlk çað uygarlýðý) kentleridirler. Bu iki kentte çok önemli ve büyük Filozoflar yetiþmiþtir.
Milet (Miletos) Anadolu’da (Büyük Menderes ýrmaðýnýn aðzýnda) Ý.Ö. 1500’lü yýllarda Giritliler tarafýndan kurulan bir antik kenttir. Bu kente bugün ismini andýðýmýz büyük Filozoflar olan; Thales, Anaksimandros, Anaksimenes…gibi bilgi yüklenicileri ve taþýyýcýlarý yaþamýþlardýr.
Evreni, insaný, toplumu varolaný anlamak için sorgulamak, araþtýrmak, olanla yetinmemek ve sürekli bilgiye yönelmek gerekmektedir. Pir Sultan Abdal’ýn “Ne kadar bilirsen bilene danýþ” mýsrasý felsefenin özünü yansýtmaktadýr.
Felsefe yapmaktan korkmayalým. Felsefe dünyayý güzelleþtirir.