KÜLTÜR, ÖZKÜLTÜR ve GERÇEKLER Kültür ; insanýn, evren, doða, insanlýk ve toplum karþýsýnda ki davranýþlarýný belirleyen duygu, düþünce ve bilgilerimizin toplamýdýr diyebiliriz. Bu davranýþlar her çaðda, her toplulukta farklý biçimde yaþanýr olmuþtur. Çünkü her toplumun doðayý, insaný ve çevresini algýlama ve yorumlama biçimi ayrý þekilde olmuþtur. Ýnsan davranýþlarý, her toplumun kültürel birikimiyle þekillenir. Kültürel birikim ise, insanýn doðaya veya topluma yaptýðý bilinçli (maddi ve manevi) eylemler bütünüdür. Ýnsanlar daha iyi, daha gönençli ve daha güzel yaþamak için, doðayla savaþým halindedirler. Doðaya yapýlan her müdahalede, zorluklarý aþabilmek için, gerekli olan alet yapýmý insanýn bilgisini ve becerisinin de artmasýný doðurmaktadýr. Geliþen ve bulunan her alet de, doðayý daha kolay ve daha verimli kýlmanýn yolunun ve yönteminin geliþmesine neden olur. Bu karþýlýklý etkileþim sonucunda insanýn doðaya yaptýðý savaþým sonucunda ürettiði her þey insanoðluna kültür olarak geri döner. Ýnsaný insanlaþtýran kültürdür. Kültürel birikim olmazsa, insan bilgisini ve becerisini arttýramaz ve insanlaþamaz. Ýþte bir toplumdaki kültürel birikim, temsil yeteneði olan, ayrýcalýklý ve seçkin insanlar tarafýndan geleceðe aktarýlýr. Ýnsanlýk bu üstün ve yetenekli insanlar sayesinde geçmiþin deðerlerini, öðrenebiliyor ve bugünü geçmiþten aldýðý birikimle zenginleþtirmeyi ve yeni þeyler üretmeyi baþarabiliyor. Ýnsanlýk doðaya karþý verdiði savaþým sonucunda ürettiði her türlü deðeri, kendi arasýnda pay ederken, eþitçe davranmadýðý için; bu savaþým ayný þekilde insanlar arasýnda da olagelmiþtir ve olagelmektedir. Kimi insanlar üretilen deðerlerin büyük çoðunluðuna el koyup, çoðunluðun yoksul kalmasýna neden oldular. Bu oluþum gerek insanlar ve gerekse toplumlar arasýnda farklýlýklar yarattý. Yaratýlan bu farklýlar sonucunda,toplumlarda sýnýflar ve katmanlar oluþtu. Ýnsanlar ve toplumlar arasýnda oluþan farklý sýnýflar; tarihin hemen her safhasýnda savaþlarýn ve insanlar arasýnda ki iliþkilerin en temel belirleyeni olmuþtur. Tarihin her döneminde bu yüzden bir çok savaþlar, kýyýmlar, boðazlaþmalar, ölümler, yoksulluklar, yoksunluklar ve haksýzlýklar meydana geldi. Sýnýfsal ayrýlýklar insanlarýn ve toplumlarýn bulunduðu konumlarýn da farklý olmasýný doðurdu. Bunun sonucunda da, her insan içinde bulunduðu sýnýfsal konuma, yaþadýðý topluma veya çevreye göre kültürel birikimini edindi. Her insan yaþadýðý toplumun maddi ve manevi deðerlerini kendine katarak kimliðini oluþturur. Her insan kendi tinine yüklediði bu deðerlerle doðaya ve topluma müdahale eder. Ýnsan toplumu, evreni, olup- biteni edindiði bu deðerlerle yorumlar veya onlara bir þey katar. Ýnsan yaþadýðý toplumun, topluluðun ve çevrenin dýþýnda insanlaþamaz. Çünkü insan toplu halde yaþadýðý sürece insanlaþýr. Toplu durumda yaþadýðý sürece deðer üretir. Ýnsanlar bulunduklarý uzam içinde þartlarýn elverdiði oranda üretir ve ürettiðini baþkasýna aktarýr. Ýnsanlar yaþadýklarý ekonomik, sosyal ve doðal sorunlarý, dile getirirler. Kimi zaman bu resim olur, kimi zaman þiir, kimi zaman yazýn, kimi zaman yontu ve kimi zaman da müzik, kimi zaman zanaat, kimi zaman felsefe, bilim, teknoloji...bg. Kýsacasý insana özgü ne varsa her þey (yaratýlan deðerlerin hepsi birden ) kültürü oluþturur. Bir müzik eserini düþünün. Bu eserler bazen hüznü, bazen korkuyu,acýyý; bazen yiðitliði, bazen baþkaldýrýyý, bazen sevgiyi, sevdayý, aþký; bazen de sevinci...bg. anlatýr. Türkü olur akar insanlarýn gönlüne; þarký olur döktürür gözyaþlarýný. Yani insan yaþadýklarýný ortaya kor. Kendisini tanýmlar. Hüzün bazen bir türkü, korku, bazen bir masal olur; yiðitlik bazen bir destan, bazen koþma þeklinde varlaþýr ve gönülden bilince dolar. Duygular, düþünceler, davranýþlar, eylemler; kýsacasý insansal olaylar ve olgular çeþitli taþýyýcýlarla (söz, ses, çizgi, renk, ...bg) insandan insana, toplumdan, topluma, çaðdan çaða ve ülkeden ülkeye taþýnýr durur. Ve bu eylem insanlar varolduðu sürece sonsuza kadar devam eder. Ýnsanýn olduðu her yerde kültür de vardýr. Kültürsüz bir topluluðu düþünülemez. Ama herkes kendi toplumsal kimliði içinde, kendi bilinç ve bilgi düzeyinde kültüre katký yapar. Kimi insan da varolaný korumaya çalýþýr. Ama bazý insanlar ne kadar varolanla yetinmeye çalýþsa da uzun süre bunu devam ettiremez. Çünkü her þey deðiþim ve dönüþüm içindedir. Baþkalarýnýn deðiþimi ve dönüþümü, varolan herkesin de deðiþimini ve dönüþümünü saðlar. Ýnsanlarýn ve toplumlarýn birikimleri o insanýn ve toplumun geliþmiþlik düzeyini de belirler. Ýnsanlarýn birikimleri, doðaya, insana ve topluma bakýþlarý, o insanýn kültürel birikiminin niceliðini ve niteliðini de gösterir. Kültür hiçbir zaman duraðan deðildir. Toplum deðiþtikçe onun kültürel birikimi, kültürel edinimi ve kültürel davranýþ kalýplarý da deðiþir. Öz kültür diye saf bir “kültür” söz konusu olamaz. Her kültür, baþka kültürlerle etkileþim ve baðdaþým içinde senkretik (birleþik, kaynaþmýþ) bir yapý oluþturur. Ama baþat olan o mekan uzam içinde belirleyici olan “kültür”dür. Buna her gurubu, her toplumsal katmaný, her ulusu, her bölgeyi....diðerlerinden ayýran, farklý “kültür uygulamalarý” bulunur. Genel özeli etkiler; özel genele bir þey katar ve bu etkileþim sonucunda insanlarýn davranýþ kalýplarý oluþur. Ve bu insanlýk var olduðu sürece sonsuza kadar böyle sürer gider.
Süleyman Zaman 03 June 2006 11:14 |
KÜLTÜR, ÖZKÜLTÜR ve GERÇEKLER Kültür ; insanýn, evren, doða, insanlýk ve toplum karþýsýnda ki davranýþlarýný belirleyen duygu, düþünce ve bilgilerimizin toplamýdýr diyebiliriz. Bu davranýþlar her çaðda, her toplulukta farklý biçimde yaþanýr olmuþtur. Çünkü her toplumun doðayý, insaný ve çevresini algýlama ve yorumlama biçimi ayrý þekilde olmuþtur. Ýnsan davranýþlarý, her toplumun kültürel birikimiyle þekillenir. Kültürel birikim ise, insanýn doðaya veya topluma yaptýðý bilinçli (maddi ve manevi) eylemler bütünüdür. Ýnsanlar daha iyi, daha gönençli ve daha güzel yaþamak için, doðayla savaþým halindedirler. Doðaya yapýlan her müdahalede, zorluklarý aþabilmek için, gerekli olan alet yapýmý insanýn bilgisini ve becerisinin de artmasýný doðurmaktadýr. Geliþen ve bulunan her alet de, doðayý daha kolay ve daha verimli kýlmanýn yolunun ve yönteminin geliþmesine neden olur. Bu karþýlýklý etkileþim sonucunda insanýn doðaya yaptýðý savaþým sonucunda ürettiði her þey insanoðluna kültür olarak geri döner. Ýnsaný insanlaþtýran kültürdür. Kültürel birikim olmazsa, insan bilgisini ve becerisini arttýramaz ve insanlaþamaz. Ýþte bir toplumdaki kültürel birikim, temsil yeteneði olan, ayrýcalýklý ve seçkin insanlar tarafýndan geleceðe aktarýlýr. Ýnsanlýk bu üstün ve yetenekli insanlar sayesinde geçmiþin deðerlerini, öðrenebiliyor ve bugünü geçmiþten aldýðý birikimle zenginleþtirmeyi ve yeni þeyler üretmeyi baþarabiliyor. Ýnsanlýk doðaya karþý verdiði savaþým sonucunda ürettiði her türlü deðeri, kendi arasýnda pay ederken, eþitçe davranmadýðý için; bu savaþým ayný þekilde insanlar arasýnda da olagelmiþtir ve olagelmektedir. Kimi insanlar üretilen deðerlerin büyük çoðunluðuna el koyup, çoðunluðun yoksul kalmasýna neden oldular. Bu oluþum gerek insanlar ve gerekse toplumlar arasýnda farklýlýklar yarattý. Yaratýlan bu farklýlar sonucunda,toplumlarda sýnýflar ve katmanlar oluþtu. Ýnsanlar ve toplumlar arasýnda oluþan farklý sýnýflar; tarihin hemen her safhasýnda savaþlarýn ve insanlar arasýnda ki iliþkilerin en temel belirleyeni olmuþtur. Tarihin her döneminde bu yüzden bir çok savaþlar, kýyýmlar, boðazlaþmalar, ölümler, yoksulluklar, yoksunluklar ve haksýzlýklar meydana geldi. Sýnýfsal ayrýlýklar insanlarýn ve toplumlarýn bulunduðu konumlarýn da farklý olmasýný doðurdu. Bunun sonucunda da, her insan içinde bulunduðu sýnýfsal konuma, yaþadýðý topluma veya çevreye göre kültürel birikimini edindi. Her insan yaþadýðý toplumun maddi ve manevi deðerlerini kendine katarak kimliðini oluþturur. Her insan kendi tinine yüklediði bu deðerlerle doðaya ve topluma müdahale eder. Ýnsan toplumu, evreni, olup- biteni edindiði bu deðerlerle yorumlar veya onlara bir þey katar. Ýnsan yaþadýðý toplumun, topluluðun ve çevrenin dýþýnda insanlaþamaz. Çünkü insan toplu halde yaþadýðý sürece insanlaþýr. Toplu durumda yaþadýðý sürece deðer üretir. Ýnsanlar bulunduklarý uzam içinde þartlarýn elverdiði oranda üretir ve ürettiðini baþkasýna aktarýr. Ýnsanlar yaþadýklarý ekonomik, sosyal ve doðal sorunlarý, dile getirirler. Kimi zaman bu resim olur, kimi zaman þiir, kimi zaman yazýn, kimi zaman yontu ve kimi zaman da müzik, kimi zaman zanaat, kimi zaman felsefe, bilim, teknoloji...bg. Kýsacasý insana özgü ne varsa her þey (yaratýlan deðerlerin hepsi birden ) kültürü oluþturur. Bir müzik eserini düþünün. Bu eserler bazen hüznü, bazen korkuyu,acýyý; bazen yiðitliði, bazen baþkaldýrýyý, bazen sevgiyi, sevdayý, aþký; bazen de sevinci...bg. anlatýr. Türkü olur akar insanlarýn gönlüne; þarký olur döktürür gözyaþlarýný. Yani insan yaþadýklarýný ortaya kor. Kendisini tanýmlar. Hüzün bazen bir türkü, korku, bazen bir masal olur; yiðitlik bazen bir destan, bazen koþma þeklinde varlaþýr ve gönülden bilince dolar. Duygular, düþünceler, davranýþlar, eylemler; kýsacasý insansal olaylar ve olgular çeþitli taþýyýcýlarla (söz, ses, çizgi, renk, ...bg) insandan insana, toplumdan, topluma, çaðdan çaða ve ülkeden ülkeye taþýnýr durur. Ve bu eylem insanlar varolduðu sürece sonsuza kadar devam eder. Ýnsanýn olduðu her yerde kültür de vardýr. Kültürsüz bir topluluðu düþünülemez. Ama herkes kendi toplumsal kimliði içinde, kendi bilinç ve bilgi düzeyinde kültüre katký yapar. Kimi insan da varolaný korumaya çalýþýr. Ama bazý insanlar ne kadar varolanla yetinmeye çalýþsa da uzun süre bunu devam ettiremez. Çünkü her þey deðiþim ve dönüþüm içindedir. Baþkalarýnýn deðiþimi ve dönüþümü, varolan herkesin de deðiþimini ve dönüþümünü saðlar. Ýnsanlarýn ve toplumlarýn birikimleri o insanýn ve toplumun geliþmiþlik düzeyini de belirler. Ýnsanlarýn birikimleri, doðaya, insana ve topluma bakýþlarý, o insanýn kültürel birikiminin niceliðini ve niteliðini de gösterir. Kültür hiçbir zaman duraðan deðildir. Toplum deðiþtikçe onun kültürel birikimi, kültürel edinimi ve kültürel davranýþ kalýplarý da deðiþir. Öz kültür diye saf bir “kültür” söz konusu olamaz. Her kültür, baþka kültürlerle etkileþim ve baðdaþým içinde senkretik (birleþik, kaynaþmýþ) bir yapý oluþturur. Ama baþat olan o mekan uzam içinde belirleyici olan “kültür”dür. Buna her gurubu, her toplumsal katmaný, her ulusu, her bölgeyi....diðerlerinden ayýran, farklý “kültür uygulamalarý” bulunur. Genel özeli etkiler; özel genele bir þey katar ve bu etkileþim sonucunda insanlarýn davranýþ kalýplarý oluþur. Ve bu insanlýk var olduðu sürece sonsuza kadar böyle sürer gider.
Süleyman Zaman 03 June 2006 11:14 |
KÜLTÜR, ÖZKÜLTÜR ve GERÇEKLER Kültür ; insanýn, evren, doða, insanlýk ve toplum karþýsýnda ki davranýþlarýný belirleyen duygu, düþünce ve bilgilerimizin toplamýdýr diyebiliriz. Bu davranýþlar her çaðda, her toplulukta farklý biçimde yaþanýr olmuþtur. Çünkü her toplumun doðayý, insaný ve çevresini algýlama ve yorumlama biçimi ayrý þekilde olmuþtur. Ýnsan davranýþlarý, her toplumun kültürel birikimiyle þekillenir. Kültürel birikim ise, insanýn doðaya veya topluma yaptýðý bilinçli (maddi ve manevi) eylemler bütünüdür. Ýnsanlar daha iyi, daha gönençli ve daha güzel yaþamak için, doðayla savaþým halindedirler. Doðaya yapýlan her müdahalede, zorluklarý aþabilmek için, gerekli olan alet yapýmý insanýn bilgisini ve becerisinin de artmasýný doðurmaktadýr. Geliþen ve bulunan her alet de, doðayý daha kolay ve daha verimli kýlmanýn yolunun ve yönteminin geliþmesine neden olur. Bu karþýlýklý etkileþim sonucunda insanýn doðaya yaptýðý savaþým sonucunda ürettiði her þey insanoðluna kültür olarak geri döner. Ýnsaný insanlaþtýran kültürdür. Kültürel birikim olmazsa, insan bilgisini ve becerisini arttýramaz ve insanlaþamaz. Ýþte bir toplumdaki kültürel birikim, temsil yeteneði olan, ayrýcalýklý ve seçkin insanlar tarafýndan geleceðe aktarýlýr. Ýnsanlýk bu üstün ve yetenekli insanlar sayesinde geçmiþin deðerlerini, öðrenebiliyor ve bugünü geçmiþten aldýðý birikimle zenginleþtirmeyi ve yeni þeyler üretmeyi baþarabiliyor. Ýnsanlýk doðaya karþý verdiði savaþým sonucunda ürettiði her türlü deðeri, kendi arasýnda pay ederken, eþitçe davranmadýðý için; bu savaþým ayný þekilde insanlar arasýnda da olagelmiþtir ve olagelmektedir. Kimi insanlar üretilen deðerlerin büyük çoðunluðuna el koyup, çoðunluðun yoksul kalmasýna neden oldular. Bu oluþum gerek insanlar ve gerekse toplumlar arasýnda farklýlýklar yarattý. Yaratýlan bu farklýlar sonucunda,toplumlarda sýnýflar ve katmanlar oluþtu. Ýnsanlar ve toplumlar arasýnda oluþan farklý sýnýflar; tarihin hemen her safhasýnda savaþlarýn ve insanlar arasýnda ki iliþkilerin en temel belirleyeni olmuþtur. Tarihin her döneminde bu yüzden bir çok savaþlar, kýyýmlar, boðazlaþmalar, ölümler, yoksulluklar, yoksunluklar ve haksýzlýklar meydana geldi. Sýnýfsal ayrýlýklar insanlarýn ve toplumlarýn bulunduðu konumlarýn da farklý olmasýný doðurdu. Bunun sonucunda da, her insan içinde bulunduðu sýnýfsal konuma, yaþadýðý topluma veya çevreye göre kültürel birikimini edindi. Her insan yaþadýðý toplumun maddi ve manevi deðerlerini kendine katarak kimliðini oluþturur. Her insan kendi tinine yüklediði bu deðerlerle doðaya ve topluma müdahale eder. Ýnsan toplumu, evreni, olup- biteni edindiði bu deðerlerle yorumlar veya onlara bir þey katar. Ýnsan yaþadýðý toplumun, topluluðun ve çevrenin dýþýnda insanlaþamaz. Çünkü insan toplu halde yaþadýðý sürece insanlaþýr. Toplu durumda yaþadýðý sürece deðer üretir. Ýnsanlar bulunduklarý uzam içinde þartlarýn elverdiði oranda üretir ve ürettiðini baþkasýna aktarýr. Ýnsanlar yaþadýklarý ekonomik, sosyal ve doðal sorunlarý, dile getirirler. Kimi zaman bu resim olur, kimi zaman þiir, kimi zaman yazýn, kimi zaman yontu ve kimi zaman da müzik, kimi zaman zanaat, kimi zaman felsefe, bilim, teknoloji...bg. Kýsacasý insana özgü ne varsa her þey (yaratýlan deðerlerin hepsi birden ) kültürü oluþturur. Bir müzik eserini düþünün. Bu eserler bazen hüznü, bazen korkuyu,acýyý; bazen yiðitliði, bazen baþkaldýrýyý, bazen sevgiyi, sevdayý, aþký; bazen de sevinci...bg. anlatýr. Türkü olur akar insanlarýn gönlüne; þarký olur döktürür gözyaþlarýný. Yani insan yaþadýklarýný ortaya kor. Kendisini tanýmlar. Hüzün bazen bir türkü, korku, bazen bir masal olur; yiðitlik bazen bir destan, bazen koþma þeklinde varlaþýr ve gönülden bilince dolar. Duygular, düþünceler, davranýþlar, eylemler; kýsacasý insansal olaylar ve olgular çeþitli taþýyýcýlarla (söz, ses, çizgi, renk, ...bg) insandan insana, toplumdan, topluma, çaðdan çaða ve ülkeden ülkeye taþýnýr durur. Ve bu eylem insanlar varolduðu sürece sonsuza kadar devam eder. Ýnsanýn olduðu her yerde kültür de vardýr. Kültürsüz bir topluluðu düþünülemez. Ama herkes kendi toplumsal kimliði içinde, kendi bilinç ve bilgi düzeyinde kültüre katký yapar. Kimi insan da varolaný korumaya çalýþýr. Ama bazý insanlar ne kadar varolanla yetinmeye çalýþsa da uzun süre bunu devam ettiremez. Çünkü her þey deðiþim ve dönüþüm içindedir. Baþkalarýnýn deðiþimi ve dönüþümü, varolan herkesin de deðiþimini ve dönüþümünü saðlar. Ýnsanlarýn ve toplumlarýn birikimleri o insanýn ve toplumun geliþmiþlik düzeyini de belirler. Ýnsanlarýn birikimleri, doðaya, insana ve topluma bakýþlarý, o insanýn kültürel birikiminin niceliðini ve niteliðini de gösterir. Kültür hiçbir zaman duraðan deðildir. Toplum deðiþtikçe onun kültürel birikimi, kültürel edinimi ve kültürel davranýþ kalýplarý da deðiþir. Öz kültür diye saf bir “kültür” söz konusu olamaz. Her kültür, baþka kültürlerle etkileþim ve baðdaþým içinde senkretik (birleþik, kaynaþmýþ) bir yapý oluþturur. Ama baþat olan o mekan uzam içinde belirleyici olan “kültür”dür. Buna her gurubu, her toplumsal katmaný, her ulusu, her bölgeyi....diðerlerinden ayýran, farklý “kültür uygulamalarý” bulunur. Genel özeli etkiler; özel genele bir þey katar ve bu etkileþim sonucunda insanlarýn davranýþ kalýplarý oluþur. Ve bu insanlýk var olduðu sürece sonsuza kadar böyle sürer gider.