ALEVÝLÝKTE KADIN
Alevi- Bektaþi öðretisi; eþitlikçi-paylaþýmcý bir anlayýþa dayanýr. Eþitlik ve paylaþým insani deðerlerin en temelidir. Doðanýn da özünde paylaþým vardýr. Olgular ve olaylarýn deðiþim ve dönüþümünde eþitlik geçerlidir. Doða bir þeyi dönüþtürürken diðerini duraðan býrakmaz.
Alevilikte ki Eþitlik ve paylaþým iþlevseldir. Edilgen ve niceliksellikten çok nitelikseldir. Ýnsanlar toplumsal iþ bölümünün var ettiði pratiðe göre iþlev yüklenir. Toplumsal yaþamýn iþbölümünde kadýn ve erkek yan yana, biri diðerinden farklý ve üstün bir konumda olmadan yaþamý paylaþýr ve sürekli üretirler. Cinsiyete göre deðil, beceriye ve niteliðe göre insanlar toplumsal yaþamda yerlerini alýrlar.
Kadýnda- erkekte insan olarak doðar. Ýnsana, insan olarak bakmak, insaný toplumsal konum anlamýnda cinse göre deðerlendirmek Alevi-Bektaþi öðretisinin dýþladýðý bir durumdur.
Alevi kadýný ve erkeðiyle yaþamýn her alanýnda birlikte mücadele etmiþlerdir.
Literatür olarak ta Alevilikte karý yada koca deðil eþ kavramý egemendir. Evli çiftler, birbirlerini tanýmlarken bu benim eþim diyerek kendilerini tanýmlarlar. Yani bir üstünlük yok. Eþ demek, eþitiz demektir. Ama toplumsal iþ bölümü ve cinsel farklýlýklar tamamen kültürel ve toplumsal nedenlerden kaynaklandýðý için, Alevi- Bektaþi öðretisinde hiçbir bir insana (kadýn yada erkek) cinsiyet, mesleki üstünlük, sosyal statü&vs. bakýmýndan bakýlmaz. Herkese insan gözüyle bakýlýr. Alevilikte temel olan, esas olan insan ve insana duyulan sevgi ve muhabbettir.
Alevi Bektaþi toplumunda kadýnlardan, bir çok ozan, bacý ve ana olarak deðerlendirilen önderler vardýr. Kadýncýk Ana; Hacý Bektaþi Velinin en büyük yardýmcýsý ve destekçisidir. Fatma Bacý (Hz. Alinin eþi); ozan Münire Bacý, Postlara oturmuþ olan; Kara kýz, Kýz Ana (demir Baba Postu) Ana Bacý, Zöhre Bacý&gibi yol önderleri bu toplumun ritüellerini yönetmiþler ve söz sahibi olmuþlardýr. Yine bilindiði gibi, kýrklar Ceminde bulunan 40 kiþiden on yedisi kadýndýr. Görüldüðü gibi Alevilikte kadýn toplumun dýþýnda deðil, erkeðiyle beraber yaþamýn her alanýnda bulunmaktadýr. Erkek kadýný dýþlamadýðý gibi, kadýnýyla birlikte omuz omuza yaþam savaþýmýnýn içinde bulunur.
Bakýnýz Hacý Bektaþi Veli bir dörtlüðünde bu görüþü ne kadar güzel anlatmýþ.
Erkek diþi sorulmaz muhabbetin dilinde
Hakkýn yarattýðý her þey yerli yerinde
Bizim nazarýmýzda kadýn-erkek farký yok
Noksanlýk eksiklik senin görüþlerinde
Ne diyor üstat; muhabbet ederken kimseye cinsiyet sorulmaz. Tanrý her þeyi düzen içinde yaratmýþtýr. Bu düzeni bozmak düzensizlik yaratýr. Çünkü her þey karþýtýna dönüþür. Tanrý bizi de insan olarak yarattý. Kadýn yada erkek bir düzenin devamý veya sürdürülebilir olmasý için zorunlu olarak vardýr. O halde neden bu cinsel ayrým. Eðer her iki cins bir düzenin sürdürülebilmesi için zorunlu olarak var ise, biri diðerine kesinlikle gereksinim duyar. O zaman bir cinsi öne çýkarýp, diðerini dýþlamakta ne oluyor? Bu yaratýlýþa da, doðaya da uygun deðildir? Bundan dolayý Hacý Bektaþi Veli; bizim yanýmýzda, görüþümüzde, öðretimizde kadýn-erkek ayrýmý kesinlikle söz konusu olamaz; eksiklik, noksanlýk insaný bir bütün olarak görememekte, insaný parçalara bölen sakat ve uygunsuz görüþlerdedir diyor.

Ey erenler erler nasýl ersiniz
Söyleyin sizinle davamýz vardýr
Bacýlara niçün nakýs dersiniz
Bizim de Hazret-i Havvamýz vardýr
Zehra
Bizi de halk eden Sübhan deðil mi
Aslanýn diþisi aslan deðil mi
Naciye Bacý
Kaynak; http://www.hbektas.gazi.edu.tr

Bu dizelerde bir serzeniþ var. Bu iki alevi kadýn ozaný kadýn konusunda ki sakat bakýþlara bir eleþtiri sunmuþlardýr. Ozanýmýz Zehra; kadýnlarý neden eksik, özürlü (nakýs) görüyorsunuz; kadýný özürlü ve erkekten eksik göstermek yanlýþtýr diyor.
Yine Naciye Bacý ise; kadýný da Allah yaratmadý mý? Aslanýn da diþisi ve erkeði var. O halde insanýn da diþi ve erkeði olacaktýr. Allahýn yarattýðý bir varlýða neden eksiklik, noksanlýk yüklüyorsunuz diyor.
Günümüzün Alevi ozanlarýndan Mahzuni Þerif bir þiirinde þu dizeleri dile getirmiþtir.
Ey erenler þu dünyada
Erkek yolcu kadýn yoldur
Nazenin bir bahçe imiþ
Erkek bülbül kadýn güldür (Mahzuni Þerif)

Bu dizler kadýn ve erkek arasýnda ki diyalektik baðýntýyý çok anlamlý bir þekilde ortaya koymaktadýr. Gerek, yol ve yolcu baðlantýsý ve gerekse bahçe-gül ve bülbül baðlantýsý bu diyalektik bütünlüðü göstermektedir. Yolcu olmadan yol olmaz.Gül olmadan bülbül ötmez. Gül varsa bahçe vardýr. Gül, çiçek&vs. olmadan bahçe olmaz. Bu anlamada kadýn ve erkek de bir bütündür, biri olmadan diðeri olmaz.
Gerçek yaþamda da, Alevi- Bektaþiler her zaman kadýnýyla, erkeðiyle, ibadetlerini birlikte yapmýþlar; Semahlarýný birlikte dönmüþler; halaylarýný birlikte çekmiþler; ayný odada, ayný evde birlikte oturmuþlar; sofrada birlikte yemek yemiþler; tarlayý, ekini birlikte biçmiþler; toplumu birlikte yönetmiþlerdir.
Alevi öðretisinde kadýn-erkek deðil, can kavramý egemendir. Alevilikte can kavramý dost, arkadaþ, sevgili&vs. gibi deðerleri içerir. Herkes birbirini can olarak; yani dost, arkadaþ, yandaþ, yoldaþ olarak görür. Can ayný zamanda insaný var eden enerjidir. Bir insan, bir baþkasýna can dediðinde ona kendi enerjisinden de sunmuþ olur.
Aleviler insan gerçeðini ; giyimde, kuþamda ve biçimde görmezler. Ýnsanýn davranýþý, muhabbeti, sohbeti; yaþama ve insana bakýþý, varoluþu yorumlayýþý; insan gerçeðini ortaya koyan gönül gözüne bakarlar. Yani Aleviler için öz önemlidir. Kadýn yada erkek olmasý deðil.Alevilerin anlayýþýnýn merkezinde insan vardýr.
Aleviler insanlarý din, dil, ýrk,cinsiyet, bölge&vs. farký gözeterek ayýrmaz. Ýnsana, insan olarak bakar.
Aleviler laik dünya görüþünü savunurlar ve bu anlamda, bütün dinlere, inançlara ve dinsizlere de saygý gösterirler.
Kadýnýn özgürlüðü, yaþama her türlü katýlýmla söz konusu olabilir. Çalýþan, üreten, yönetime katýlan, söz sahibi olan kadýn özgürdür. Ayný zamanda, kendisiyle ilgili kararlarý kendisi alabilen, yurttaþ veya vatandaþ olabilmiþ, bireysel haklarýný kazanabilmiþ ve bunlarýn farkýna varabilmiþ kadýn özgürdür.
Alevilik öðretisi, üretici ve devindirici ve dönüþtürücü bir toplumun yaþatýlmasýný ilke edinmiþlerdir. Duraðan, tutucu ve gerici bir toplumsal yapýyla doku uyuþmazlýðý çekerler. Bundan dolayý da devrimci ve toplumcudurlar.
Alevilik öðretisi, tekten bütünü, bütünden teki görür. Ne bütün tekten ayrýdýr, ne de tek, bütünü dýþlar. Biri varsa diðeri de vardýr. Bu durumda toplumda bir birey hiçbir zaman toplumdan ayrý deðil, toplum ise bireyin dýþýnda deðil. Ýkisi birbirini varlaþtýrýr. Kadýn ve erkek toplumun bireyleridirler. Ýkisi de toplumu oluþturur. Bundan dolayý toplumsal olan her þey bireyi, bireysel olan her þeyde toplumsaldýr.
Alevilik, Beline,eline, diline egemen ol diyerek; toplumsal etik anlayýþýný veciz anlamda ortaya koymuþtur. Bunun veciz sözün açýklamasý þudur; kimsenin namusuna göz dikme; hýrsýzlýk yapma, kendinin olmayaný alma; kimseyi kötü sözle kýrma, sevecen, kapsayýcý ve koruyucu ol demektir. Bu ilkede hiçbir zaman kadýn ve erkek ayrýmý yoktur. Bu ilke tüm insanlýðý kapsar.
Alevili, iþine, aþýna, eþine sahip ol demektedir. Bunun açýklamasý þudur; çalýþ, üret, yaratýcý ol; kazandýðýný baþkasýnýn çalmasýna engel ol, sömürülme; eþini mutlu kýl, baþka birine eðilimli olma. Yine bu ilkede hem kadýn ve hem de erkek ayrýmý yoktur.
Alevilikte, bir ol, iri ol, diri ol ilkesi vardýr. Burada birlik, bütünlük ve örgütlenmeden söz edilmektedir. Örgütlü ve bütünlüklü toplum güçlü ve enerjisini çoðaltan toplumdur. Böylesi bir toplum güçlü olur ve diri olur. Burada da kadýn ve erkek ayrýmý yoktur.
Görüldüðü gibi Alevi öðretisinde ve toplumsal pratiðinde kadýnla erkek yan yanadýr. Erkeðe konan her yasak kadýn içinde konmuþ, erkek için uygun görülen kadýn içinde görülmüþtür.
Okuyan, araþtýran, sorgulayan, olanla yetinmeyen; kendisini her an aþmaya çalýþan; topluma ýþýk saçacak görüþler ve davranýþlar geliþtirebilen, çaðýnýn farkýnda olan kadýn özgürdür.
Alevilikte kadýn, düðünde dernekte, ölüde diride, cemde, ibadette, erkeklerle bir aradadýr. Hiç kimsenin kimseden þüphesi yoktur, çünkü burada gönül gözü öne çýkar ve güven egemendir.
Alevi- Bektaþilerin kadýna bakýþý bu yöndedir. Hem kadýn ve hem de erkek birbirlerini bütünleyen doðal varlýklardýr.
Bunlarý birbirinden ayýran toplumsal iþbölümü, dinsel inançlar ve geleneksel anlayýþlardýr.
Kadýn ve erkek ürettiði, çalýþtýðý ve ekonomik olarak kendisine yeterlilik saðladýðý oran da özgürdür.
Gerisi ayrýntýdýr.

Süleyman Zaman
05.03.2008

KADINLAR
Toprak misali doðurgan
Ana olurlar kadýnlar
Bulut gibi tine aðan
Sevda dolurlar kadýnlar
Eksik denilip korunan
Tarlada evde yorulan
Namus için de vurulan
Hedef olurlar kadýnlar
Yitirilir ne servetler
Yapýlýr çok ihanetler
Uðrunda pek cinayetler
Ýþletmiþlerdir kadýnlar
O piþirir yemekleri
O temizler hep evleri
O sýkýyor kemerleri
Paylaþmacýdýr kadýnlar
Aþkýn, sonsuzca imgesi
Güzel olanýn simgesi
Bitmez ananýn sevmesi
Çok duyarlýdýr kadýnlar
Kadýn canan, erkek candýr
Kadýn yaren, erkek Yardýr
Erkek kavsa, kadýn hardýr
Bütünleyendir kadýnlar
Erkek tohum, kadýn toprak
Erkek daldýr, kadýn yaprak
Erkek else, kadýn parmak
Gönül telidir kadýnlar
Doða nazikçe yaratmýþ
Miski amberini katmýþ
Güzelliklerle donatmýþ
Cana canandýr kadýnlar
Zamaným doðdum kadýndan
Mutlu oldum hep adýndan
Bunca meyvenin tadýndan
Daha tatlýdýr kadýnlar


07.03.2008

saðol Naci; böylesi destekde beni mutlu eder. Bu konudaki duyarlýlýðýný biliyorum. sebi , Fatoþ'u, Belçim'i ve Renans'ý öpüyorum
Hoþça kalýn

SÜLEYMEN ABÝ SENÝ YAKINEN TAKÝP EDÝYORUZ AMA EVDEKÝ ÝMKANLARIMIZ SENÝ DÝNLEMEYE ÝNANKÝ ÝMKAN VERMÝYOR AMA SEN DE BÝLÝYORSUNKÝ HEP YAKINIDA VE YANINDAYIZ

2. PANEL


DÜNYA KADINLAR GÜNÜ ETKÝNLÝÐÝ


*****PROGRAM*****

10:30 Hubyar Eðitim Vakfý merkezinde toplanýlarak saat:11.00de
Pankartlarýmýzla, Afiþlerimizle Vakýf merkezimizden miting yerine
Gidiþ
13:30 da miting yerinden vakýf merkezimize dönüþ.

PANEL e DAVET
(Saat 14.00-17.00)


[ALEVÝLÝK VE KADIN]

14:00 Karþýlama
14:10 Açýk Büfe Anadolu Mutfaðý
14:40 Sunum GÜL TAÞLI
15:00 Araþtýrmacý Yazar SÜLEYMAN ZAMAN
15:30 Þair GÜLESER YORULMAZ
16:00 Kadýn Platformu Baþkaný YEÞÝM TAN
16:10 Türk Halk Müziði Sanatçýmýz SEVDA GÜL
17:00 Aþýk,ozan ERDOÐAN SOLAK
17:30 Yöresel Sanatçýlarýmýz

Düzenleyen:
HUBYAR EÐÝTÝM VAKFI&HUBYAR KÖYÜ DERNEÐÝ
KADIN PLATFORMU
Katýlýmcýlar: Yöre Dernekleri